
THEATRE NEWS TURKEY

KOÇ
TALİP
Diğer Yazıları
Talip Koç
talip koç
sahneden perdeye
Gölge Oyunu, Karagöz-Hacivat'ın Yaratıcısı
Şeyh Mehmet Küşteri'nin Bursa'da Kaybolan Mezarı...
60 yıllık sır...

“Karagöz ve Hacivat, gölge oyunun yaratıcısı ŞEYH MEHMET KÜŞTERİ'NİN 1960'lı yılların başına kadar duran Bursa Heykel Caddesi'nde ki mezarı."
Gerek Karagöz ve Hacivat'ın varlığı (yaşayıp yaşamadıkları, yaşasa bile gerçek kimlikleri gerekse de bu gölge oyununa adını veren Şeyh Küşteri'nin-ki Karagöz oyunun ustaları onu bu oyunun yaratıcısı ve piri olarak kabul etmektedir, ismi üzerinden yıllardır yapılan tartışmaları sonlandıracak gelişme Uludağ Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim görevlisi Doç. Dr. Hasan Basri Öcalan'ın Bursa Türk İslam Eserleri Müzesi deposunda Şeyh Küşteri'nin kitabesini bulması, mezar taşının da kitabe ile birlikte müze envanterine kayıtlı olup, fotoğrafına ulaşması önemliydi. Geriye bu mezar taşına ulaşılması kaldı...
Konunun ülkemiz açısından önemi ise komşumuz Yunanistan'ın Karagöz oyununa sahip çıkmasıdır. Geçtiğimiz yıllarda Yunanistan Kültür Bakanı Konstantinos Tassoulas, Karagöz'ün aslında Yunan “Karagiozis" olduğunu içeren açıklamalarıydı. Sadece Yunanistan değil örneğin; Mısır'da ARAGÖZ, Tunus'ta KARAGUZ-HACİVAN, Romanya'da CARAGİOZ...sayılabilir.
Arşiv
Talip Koç Arşivi
Peki gerçekte Karagöz ve Hacivat kimdi?
Bu konuda da çeşitli savlar vardır. Gelin bu savları birlikte irdeleyelim:
1.) Karagöz, Sultan Orhan döneminde demirci, Hacivat ise duvar ustasıdır. Ulu Cami inşaatında çalışırken yaptıkları
esprilerle diğer çalışanları oyalayıp, geciktirmelerinden dolayı Sultan Orhan tarafından haklarında verilen idam cezasıdır. Sonrasında Sultan Orhan'ın pişmanlığı ve onu eğlendirmek isteyen Şeyh Küşteri'nin Karagöz-Hacivat'tan esinlenerek yaptığı gölge oyunu ile padişahı mutlu etmiştir.
2.) Evliya Çelebi'ye göre, Karagöz'ün gerçek adı Kıpti Sofyozlu Bali Çelebi'dir. Edirneli olan Karagöz, İstanbul Tekfuru Konstantin'in seyisidir. Hacivat ise Hacı Eyvad olup Mekke'den Bursa'ya göç eden Yorkça Halil olarak tanınan zattır. Birlikte konuşmalarından esinlenen gölge oyunu ustaları sayesinde günümüze kadar ulaşmıştır.
Şeyh Kuşteri'ye gelince;
Bir iddiaya göre İran'ın Şüşter ya da Küşter bölgesinden,
bir diğer iddiaya göre ise adının Abdullah Tüsteri ve Irak-Bağdat'ın Tüster mahallesinden Sultan Orhan döneminde Türkiye'ye göç ettiği rivayet edilmektedir. 16 yüzyıl kaynaklarında adı geçmektedir.

“Karagöz ve Hacivat, gölge oyunun yaratıcısı ŞEYH MEHMET KÜŞTERİ'NİN yıllardır aranan mezar taşı ve kitabesi Bursa Türk İslam Eserleri Müzesi envanterinde bulundu. Kitabe müzenin deposunda bulunurken, mezar taşının kayıp olmasına karşın fotoğrafına ulaşıldı. (ÜST FOTOĞRAF)
Arşiv
Talip Koç Arşivi

"...Şeyh Mehmed Küşteri'nin kabri Bursa'da dır. Üzerinde 1399 tarihi mukayettir."
AKŞAM
GAZETESİ
3 Haziran 1940
Sayfa 5
"Bursa
gazetecileri Şeyh Küşteri'nin mezarı başında"
CUMHURİYET
GAZETESİ
24 Mayıs 1935
Sayfa 12

Arşiv
Talip Koç Arşivi

"Üstad Küşteri'nin
Karagöz Perdesi"
ANADOLU
GAZETESİ
28 Ekim 1938
Sayfa 1
Arşiv
Talip Koç Arşivi
Arşiv
Talip Koç Arşivi
Servetifunun Dergisi
8 Eylül 1932

%20Dergisi%20Sayfa%205.jpg)
S.229
%20Dergisi%20Sayfa%2012.jpg)
%20Dergisi%20Sayfa%2016.jpg)
Servetifunun Dergisi
8 Eylül 1932
S.236
Servetifunun Dergisi
8 Eylül 1932
S.240
Arşiv
Talip Koç Arşivi

"Karagöz'ün Mezarı, Bursa Çekirge Mah. İmamı'nın mutfağında bulundu"
CUMHURİYET
GAZETESİ
24 Ağustos 1932
Sayfa 1
"Şeyh Küşterî
ve Karagöz"
YENİ MECMUA
BURSA SAYISI
1 Mayıs 1923
Arşiv
Talip Koç Arşivi





